Van 7 t/m 21 december 2019 ben ik in het kader van het International Visitor Leadership Programma op uitnodiging van de Amerikaanse ambassade samen 12 andere experts op het gebied van mediawijsheid en digitale geletterdheid in het onderwijs naar de USA geweest. We hebben meer dan 20 bezoeken afgelegd aan scholen, denktanks, onderzoeksinstituten, universiteiten, bibliotheken en andere organisaties verspreid over Washington D.C., Kalamazoo en Providence. Daarnaast hebben we middels een uitgebreid cultureel programma het land, de mensen en de uitdagingen voor het onderwijs veel beter leren kennen en begrijpen.

In een serie artikelen deel ik mijn belangrijkste ervaringen van deze waardevolle reis. In dit eerste artikel (van 4) deel ik 5 lessen die ik heb opgehaald uit publiek-publieke en publiek-private vormen van samenwerking die wij hebben bezocht. Allen hadden tot doel om het onderwijs in Mediawijsheid en Digitale vaardigheden op middelbare scholen verder te stimuleren en ontwikkelen.

Vijf lessen uit publiek-publieke en publiek-private vormen van samenwerking

1-Integrale aanpak is een must (Worldbank – Washington)

De Worldbank, dat technisch als onderdeel gezien kan worden van de Verenigde Naties, heeft als één van zijn 17 duurzame ontwikkelingsdoelstellingen (SDG’s) “kwaliteit van onderwijs” geformuleerd voor de agenda 2016-2030. De worldbank beoogt een integrale aanpak als het gaat over digitalisering in het onderwijs: infrastructuur, goede content, goed opgeleide leraren en een visie moeten allen in orde zijn. In hun projecten leggen zij dan ook de nadruk op het ontwikkelen en stimuleren van de hele keten en niet op slechts één van de vier trajecten.

Daarnaast is het verschil (en de overeenkomsten) tussen leren met digitale technologie en het (aan)leren van digitale technologie een belangrijk punt van aandacht voor hen.

2-De digitale kloof is het nieuwe analfabetisme (New America – Washington)

Het programma  “teaching, learning and Tech”  van deze denktank kent twee belangrijke aandachtspunten. Om de digitale kloof te dichten zal dit ten eerste goed onder de aandacht van beleidsmakers moeten worden gebracht. Veel onderzoek van deze denktank richt zich op de aantoonbare verschillen in (maatschappelijke) ontwikkelingen tussen “de have’s en de have nots”. Ten tweede wordt veel aandacht besteed aan het ontwikkelen van maatwerk programma’s die “media- mentors” op publieke plaatsen kunnen geven aan hen die daar in de thuissituatie geen toegang toe hebben. Uit steeds meer wetenschappelijk onderzoek blijkt dat sociaaleconomische verschillen groter worden door de toenemende digitalisering van de maatschappij (second-level digital divide).

3-Maak van bibliotheken instituten waar geletterdheid en digitale geletterdheid hand in hand gaan (Aspen Institute – Washington)

De digital divide gaat – veel – verder dan alleen schoolkinderen. Deze denktank heeft veel onderzoek gedaan naar de rol die bibliotheken kunnen innemen en wat ervoor nodig is om de publieke- en schoolbibliotheken te ondersteunen bij een nieuwe rol waar geletterdheid en digitale geletterdheid hand in hand gaan. Naast het Communications and society program van het Aspen institute waar de rol van bibliotheken wordt besproken zijn voor het onderwijs ook het Cybersecurity & Technologyplan en het Educational society program interessant. Digitaal burgerschap en participeren in de maatschappij is voor een groot deel van de laaggeletterden niet mogelijk zonder publiek toegankelijke plaatsen en zonder ondersteuning bij het gebruik.

4-Mooi onderwijs maak je samen (Computer Science for Rhode Island (CS4RI) – Rhode Island Collage – Providence)

Het initiatief voor deze summit is gestart vanuit het Rhode Island State Department of Education in 2016 en is een partnerschap met K-12 onderwijs, hoger onderwijs, private partijen en non-profit organisaties.

Het oorspronkelijke doel om Digitale geletterdheid op elke school in het onderwijsaanbod op te nemen was al in december 2017 gerealiseerd. Op dit moment ligt de focus meer op het professionaliseren van leraren en hen faciliteren met middelen zodat zij zo optimaal mogelijk worden ondersteund met verdere implementatie van digitale geletterdheid in de breedste zin van het woord. Digitalisering kan het onderwijs niet alleen organiseren, samenwerking is belangrijk en is voor alle participerende partijen interessant. De overheid is tevreden omdat zij leerlingen een actueel onderwijsaanbod kunnen bieden, het bedrijfsleven is tevreden omdat goed opgeleide studenten de arbeidsmarkt op komen en leraren zijn tevreden om dat zij worden ondersteund in het geven van relevante lessen.

5-Gebruik de maatschappelijke opdracht van bedrijven (Public media Network – Kalamazoo)

De lokale omroep stelt met verschillende programma’s ruimte, tijd en middelen ter beschikking voor leerlingen. Zo zijn er leerlingen die vanuit het MBO twee middagen in de week naar de studio’s komen en daar gebruik maken van apparatuur voor verschillende vormen van foto, film en game-design. Ook is er een uitleen voor audiovisuele apparatuur waar studenten camera’s kunnen lenen voor het maken van hun eigen producten. Leerlingen kunnen voor hun opdrachten een “certificate of completion” krijgen waarmee ze (met of zonder ander diploma) kunnen aantonen bepaalde digitale en mediavaardigheden te bezitten. Tijdens de zomervakantie organiseert het netwerk  een serie van activiteiten voor de jeugd over het maken van radio- en tv-programma’s, storytelling, sportverslagen, 3D animaties en het bewerken van video’s. Digitale vaardigheden en media wijsheid gaan hierbij hand-in-hand met het afwegen en maken van goede ethische keuzes.