Van 7 t/m 21 december 2019 ben ik in het kader van het International Visitor Leadership Programma op uitnodiging van de Amerikaanse ambassade samen met 12 andere experts op het gebied van mediawijsheid en digitale geletterdheid in het onderwijs naar de USA geweest. We hebben meer dan 20 bezoeken afgelegd aan scholen, denktanks, onderzoeksinstituten, universiteiten, bibliotheken en andere organisaties verspreid over Washington D.C., Kalamazoo en Providence. Daarnaast hebben we middels een uitgebreid cultureel programma het land, de mensen en de overeenkomsten en verschillen tussen de onderwijssystemen veel beter leren kennen en begrijpen. In dit vierde (en laatste) artikel deel ik mijn ervaringen over dit onderdeel van onze waardevolle reis.
5 key take away’s en lessons learned van ons uitgebreide culturele programma met oog voor de overeenkomsten en verschillen tussen de organisatie van het onderwijs in Nederland en de U.S.
1. Publieke zaken worden (vooral) op State niveau georganiseerd
De start van onze reis was een ‘Federalism tour of Washington DC’ door Anna Tigan en ‘Overview of the U.S. federal system of government’ op het Meridean Institute door Akram Elias. Deze intensieve colleges aan de start van de reis hebben enorm geholpen om onderwijsstructuren die wij later op onze reis tegen kwamen beter te begrijpen en te interpreteren. De uitleg van onze geweldige liaisons Ms. Leesa Fields en Mr. Frank Kasell waren daarbij van grote meerwaarde. Het kan -grofweg- worden gesteld dat in de U.S. op drie niveaus zaken kunnen worden georganiseerd: Federaal, State en Lokaal (District). Op Federaal niveau worden ‘slechts’ afspraken gemaakt over Defence, Finance, Foreign affairs en (international) Trade. De verantwoordelijkheid voor publieke zaken, zoals onderwijs, ligt op State niveau of lager. Dit impliceert dat er (grote) verschillen zijn tussen staten, wat zowel positief als negatief kan worden gezien. Positief omdat iedere staat zijn eigen autonome ruimte heeft om het onderwijsbeleid vorm te geven zoals dat bij die staat past, negatief omdat vanuit het kansengelijkheid perspectief dit ook voor grote verschillen tussen staten kan zorgen.
2. Digitalisering is overal en vraagt om proactief beleid in samenhang
Het U.S. Department of State heeft als primaire zorg de buitenlandse relaties en veiligheid. Net als in Nederland is ook in de U.S de digitaliseringsagenda over veel verschillende ministeries verspreid zo werd duidelijk tijdens dit bezoek. Het raakt elk departement in zijn eigen uitvoeringsorganisatie maar ook in de onderwerpen die het beleid van het betreffende departement aangaan. Zoals bijvoorbeeld de E-health van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Cyber security van het ministerie van Binnenlandse Zaken. De Nederlandse digitaliseringsstrategie is opgesteld door de ministeries van Economische zaken, Justitie en Veiligheid en Binnenlandse zaken. Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen is één van de initiatiefnemers voor de digitaliseringsagenda. Hierin staan de ambities en activiteiten voor digitalisering in het primair en voortgezet onderwijs.
Wat de leerlingen in het funderend onderwijs moeten kunnen en kennen ten aanzien van digitale geletterdheid is geformuleerd in de bouwstenen van het ontwikkelteam digitale geletterdheid van Curriculum.nu.
Om leerlingen voor te bereiden op een toekomst in een alsmaar verder digitaliserende samenleving vraagt visie in samenhang en een gesprek over ethische kwesties over de verschillende departementen heen #mooionderwijsmaakjesamen.
3. Intervisie is een zeer krachtige manier van leren en begrijpen
Met 12 reisgenoten maakte ik deze prachtige reis en deelde ik ervaringen. Alle 13 hebben wij een sterke focus op ‘digital and media literacy’ en alle 13 hebben wij een andere (kleur) bril en focus waarmee wij naar het onderwerp kijken. Mijn reisgenoten hebben onder andere een achtergrond vanuit curriculumontwikkeling, bibliotheken, ontwikkelteam digitale geletterdheid, het netwerk mediawijsheid, docententrainingen etc.
Wat het zo bijzonder maakt is om met collega’s met een verschillende achtergrond naar hetzelfde thema te kijken en onze bezoeken af te leggen. De bezoeken (op zichzelf al interessant) kregen een grote meerwaarde door de vele gesprekken die wij als groep na afloop met
elkaar hadden, allen met dezelfde focus en allen met een ander perspectief. De tijd en ruimte die in het programma was ingebouwd voor (gezamenlijke) reflectie was van grote meerwaarde voor de reis en heeft een enorme verdieping op de thema’s gegeven.
4. Nuanceer opbrengst gericht werken – niet alles van waarde is meetbaar!
De uitnodiging van de U.S. Embassy of State kwam als een verassing voor mij. Samen met anderen deze geweldige reis maken “to create better understanding and relationship”. We zijn in het onderwijs bijna niet meer gewend om zo te mogen denken. Elke studiereis moet ‘een opbrengst’ hebben, het rendement van de investering moet meetbaar zijn. Wij – als leraren – weten dat lang niet alles van waarde meetbaar is en dat het ook een heel slecht idee is om dat te willen. Wat een rijkdom en wat een vrijheid, om twee weken lang ‘gewoon’ te mogen ‘ervaren’. Gedachten vormen, ideeën opdoen en ja – natuurlijk – ook plannen maken over mogelijke vervolgstappen. Maar dan echt als resultaat van het proces en niet als doel op zich, dat maakt het verschil.
De gastvrijheid die wij bij elk bezoek opnieuw ervaarden was – voor mij – ongeëvenaard. Eenieder was graag bereid om ons te vertellen over hun werk en uitdagingen en geïnteresseerd in onze ideeën en achtergronden. De kroon aan gastvrijheid was absoluut mijn avond ‘Home hospitality’. In Kalamazoo werden wij uitgenodigd om in kleine groepjes een avond door te brengen bij particulieren die zich daarvoor kunnen opgeven. Wij hadden een geweldige avond bij nog steeds actief betrokken gepensioneerde leraren die ons inzicht gaven in sociale, maatschappelijke en onderwijskundige thema’s die spelen in Kalamazoo. Met veel passie werd verteld over hun beroep en met name over de ‘empowerment of teachers’ om te kunnen blijven doen wat zij het liefste doen. De passie zit in alles maar ook in details. Een school met een uitdagende leerling populatie werd benoemd als ‘pupils that are a wonderful kind of weird’.
5. Ontspanning is een voorwaarde voor effectief leren
Naast bezoeken aan vele scholen, denktanks, onderzoeksinstituten, universiteiten, bibliotheken en andere organisaties namen wij deel aan een uitgebreid en gevarieerd cultureel programma. Hierdoor leerden wij het land en de Amerikaanse cultuur beter begrijpen en waarderen en kregen wij de gelegenheid om even de gedachten te verzetten.
In Washington bezochten wij het beroemde National Air and Space museum and de Freer Gallery of Art and Arthur Sackler Gallery en in Providence: het Museum of Art – School of Design.
Van muziek hebben we tot tweemaal toe kunnen genieten in de Kennedy hall in Washington. We bezochten de Holliday Celebration Merry Tuba Christmas. Een avond waarop jong en oud welkom is om onder begeleiding van meer dan 100 tuba’s gezamenlijk kerstliedjes te zingen. Op een andere avond trad op het Millenium stage het Lutoslawski pianoduo op met prachtig pianospel waarbij eenieder vanzelf even de stilte in zichzelf opzoekt. Na het grootse en mooie van de Kennedyhall liet een bezoek aan ELF- the musical in een klein stadstheater van Kalamazoo weer een hele andere kant van de Amerikaanse samenleving zien.
Lake Michigan en de stad New Haven gaven ons een indruk van het gewone leven in Michigan.In Newport kregen we in The breakers house museum een indruk hoe de allerrijksten der aarde hun zomervakantie door brachten.
Natuurlijk heeft een NBA Basketball game niet ontbroken. We bezochten in Washington de wedstrijd van de Washington Wizards tegen de LA Clippers. Het was zo duidelijk dat wij ‘beginners’ waren dat wij geheel spontaan van de hostess een certificaat kregen voor het bijwonen van onze eerste wedstrijd – super attent en aardig.
